Podhorodeński (Bożydar Podhorodeński) Józef h. Korczak (ok. 1740–1830), poseł na sejmy, generał-inspektor kawalerii wojsk koronnych. Był synem Ludwika (zob.) i Franciszki z Cieszkowskich, bratem Jana Kantego (zob.). Posiadał na Wołyniu miasteczko Deraźne nad Horyniem. W l. 1761–73 był starostą nieżyńskim. W r. 1764 podpisał z województwem wołyńskim wybór Stanisława Poniatowskiego, a w roku 1766 posłował na sejm warszawski. Nie brał udziału w konfederacji barskiej. Z ramienia sejmu 1773–5 r. wchodził w skład trzech komisji do rozsądzenia spornych spraw majątkowych, a wśród nich do rozgraniczenia dóbr królewskich Berezna, Krutniewo i in. w woj. podolskim, oraz dóbr tzw. Księstwa Lubeckiego Woronieckich na Wołyniu. Z województwa czernihowskiego posłował na sejm 1778 r., a z województwa wołyńskiego na sejm 1782 r. Był wówczas z prowincji małopolskiej na czas obrad sędzią sejmowym, a następnie został sędzią w okresie międzysejmowym na kadencję trzecią (1 X 1783–31 I 1784).
Służbę w armii koronnej rozpoczął już od ok. r. 1757. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych był porucznikiem pancernym. Dn. 21 III 1775 został pułkownikiem regimentu konnego buławy polnej koronnej i funkcję tę pełnił do r. 1789. W związku z projektem zakazu sprzedaży stopni wojskowych i opodatkowania gaż oficerskich na fundusz inwalidzki, wypowiadał się (31 VIII 1785) do Seweryna Rzewuskiego, hetmana polnego kor., przeciwko umniejszaniu pensji wojskowych. W r. 1787 zabiegał u króla o mające zawakować chorąstwo czernihowskie. Dn. 12 X t. r. otrzymał Order Św. Stanisława. W r. 1788 król wysunął kandydaturę P-ego na posła z województwa wołyńskiego, ale na skutek przewagi opozycyjnej partii hetmańskiej i zaciętych targów P. wycofał swą kandydaturę w drugim dniu wyborów (19 VIII). Z tych samych powodów odpadł na sejmiku czernihowskim we Włodzimierzu Wołyńskim brat P-ego Andrzej.
W połowie czerwca 1789, po ustąpieniu Franciszka Sułkowskiego, P. otrzymał stanowisko generała-inspektora wojsk koronnych. Mateusz Butrymowicz, poseł piński, wyjaśniał na forum sejmowym 31 VII, że P-emu «usłały drogę do tego awansu talenta [i] wiadomość w swoim rzemiośle». Początkowo starał się P. o zamianę szarży generała-inspektora na generała-lejtnanta (sierpień 1789), lecz wkrótce podjął obowiązki inspektora. Lustrował oddziały wojskowe, rozlokowane głównie na terenach ukrainnych, współpracując ściśle z księciem Józefem Poniatowskim. Wszędzie prawie zastawał niepełne stany liczbowe szwadronów, niski stan wyszkolenia, nieudolną kadrę oficerską, zwłaszcza niższych stopni, brak dyscypliny i różne zaniedbania. Fatalnie zwłaszcza wypadła lustracja brygad Rafała Dzierżyka i Michała Wielhorskiego, przeprowadzona latem 1790 pod Tulczynem w woj. bracławskim. Dn. 7 V 1790 dostał P. Order Orła Białego. Brał udział w r. 1792 w lutowym sejmiku krzemienieckim; prowadził tam agitację za przyjęciem Konstytucji 3 maja. Wprawdzie sejmik Konstytucji nie zaprzysiągł, ale uchwalił za nią podziękowanie sejmowi. O udziale P-ego w wojnie 1792 r. nic nie wiadomo. Po drugim rozbiorze, podobno (wg nie popartej przypisami informacji H. Mościckiego; nie wspomina o tym w swej źródłowej pracy W. Dzwonkowski) miał P. przyjąć służbę w armii rosyjskiej. W czasie swego pobytu w Grodnie w drugiej połowie 1793 r. przyrzekł delegacji miasta Warszawy, że wpłynie na swych przyjaciół, aby poparli sprawę miast na sejmie. T. r. konfederacja targowicka powołała go w skład komisji sądowej do rozpatrzenia sprawy upadłości banku Dawida Heyzlera, ale jej czynności zostały przerwane wybuchem insurekcji Kościuszkowskiej. W czasie redukcji armii polskiej otrzymał 28 II 1794 zwolnienie ze stanowiska generała-inspektora. W r. 1804 ufundował kościół katolicki w miasteczku Deraźne, w r. 1809 nabył dobra Markowce (trudne do zlokalizowania, ze względu na występowanie kilku miejscowości o tej nazwie na kresach ruskich Korony). Zmarł 3 I 1830.
Pozostawił syna Ludwika (ur. 1778), ucznia Szkoły Rycerskiej (1786–93?), podporucznika 5 p. ułanów w r. 1831, potem kapitana wojsk belgijskich.
Słown. Geogr., (Deraźne); Uruski; Elektorów poczet; Łoza, Kawalerowie, (pomylony z ojcem Józefem Ludwikiem); – Dzwonkowski W., Polacy w armii Katarzyny II, „Bibl. Warsz.” t. l s. 105–9; Gembarzewski B., Rodowody pułków polskich, W. 1925 s. 20; Górski K., Historia jazdy polskiej, Kr. 1895 s. 212–14 i n.; Kornatowski W., Kryzys bankowy w Polsce 1793 r., W. 1937; Korzon, Wewnętrzne dzieje; Łoza, Hist. Orderu Orła Białego, (pomylony z ojcem Ludwikiem); Michalski J., Sejmiki polskie 1788 roku, „Przegl. Hist.” R. 50: 1960 s. 341–3; Mościcki H., Dzieje porozbiorowe Litwy i Rusi, I: 1772–1800, Wil. 1913; Nanke Cz., Szlachta wołyńska wobec konstytucji trzeciego maja, Lw. 1907 s. 55; Pawłowski B., Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego, W. 1962; Ratajczyk L., Wojsko i obronność Rzeczypospolitej 1788–1792, W. 1975; Rostworowski E., Sprawa aukcji wojska na tle sytuacji politycznej przed Sejmem Czteroletnim, W. 1957; Smoleński W., Mieszczaństwo warszawskie w końcu wieku XVIII, W. 1976; Tokarz W., Marsz Madalińskiego, w: Rozprawy, szkice, W. 1959 II; – Ciąg dalszy kalendarzyka narodowego i obcego na rok pański 1792, II 375, 386, 412; Diariusz Sejmu… 1778, W. 1779 s. 5, 111 ; Diariusz sejmu… 1782, W. [1782]; – B. Czart.: rkp. 683, 700, 723, 735, 886.
Wacław Szczygielski